Wykonanie otworu w ścianie nośnej – o czym trzeba pamiętać?
Niezależnie od tego, co mówią przepisy prawa budowlanego, należy mieć świadomość, że ingerencja w ścianę nośną to poważny zabieg. Przegrody te odpowiadają bowiem za stabilność budynku. Wykucie otworu w ścianie nośnej i niezabezpieczenie go prowadzi do osłabienia konstrukcji budynku, co może zakończyć się katastrofą budowlaną. Ta z kolei naraża zdrowie i życie osób przebywających w budynku oraz osób znajdujących się w jego pobliżu, dlatego za przyczynienie się do katastrofy budowlanej grozi odpowiedzialność karna. Bardzo ważne zatem jest, aby otwór w ścianie nośnej był wykonany zgodnie ze sztuką budowlaną i z zachowaniem odpowiednich procedur formalno-prawnych.
Wykucie otworu w ścianie nośnej – pozwolenie czy zgłoszenie?
Warto zacząć od tego, czym według prawa budowlanego jest wykucie otworu w ścianie nośnej, np. w celu wstawienia drzwi, okna czy wentylacji. Na podstawie analizy artykułu 3 Ustawy z dnia 7 lipca 1994 Prawo budowlane można stwierdzić, że taka ingerencja nosi znamiona przebudowy budynku. Zgodnie z art. 3 pkt 7a ww. ustawy przebudowa to roboty budowlane, które prowadzą do zmiany parametrów użytkowych lub technicznych budynku, za wyjątkiem kubatury, powierzchni zabudowy, wysokości, długości, szerokości lub liczby kondygnacji.
Tymczasem według artykułu 28 ustawy Prawo budowlane roboty budowlane (a więc m.in. przebudowę) można rozpocząć jedynie po uzyskaniu decyzji o pozwoleniu na budowę z wyłączeniem robót wskazanych w artykule 29 tej ustawy. Należy zatem przeanalizować wymieniony przepis i sprawdzić, czy wykucie otworu w ścianie nośnej mieści się w zakresie prac wyłączonych z konieczności uzyskania pozwolenia na budowę. Jak się okazuje, w pewnych sytuacjach ingerencja w przegrody konstrukcyjne może odbyć się na podstawie zgłoszenia. Dotyczy to:
- przebudowy przegród zewnętrznych i elementów konstrukcyjnych w domach jednorodzinnych, przy czym przebudowa nie może prowadzić do zwiększenia obszaru oddziaływania budynku poza posesję (art. 29 ust. 3 pkt 1 lit. a);
- remontu obejmującego przegrody zewnętrzne i elementy konstrukcyjne w budynkach, których budowa wymagała uzyskania pozwolenia na budowę (art. 29 ust. 3 pkt 2 lit. b), przy czym pod pojęciem remontu należy rozumieć roboty budowlane polegające na odtworzeniu stanu pierwotnego budynku, które nie stanowią bieżącej konserwacji (art. 3 pkt 8).
Warto jednak pamiętać, że nawet w wyżej wymienionych przypadkach inwestor może wystąpić z wnioskiem o wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę. Jeżeli jednak prace budowlane odbywają się przy budynku zgłoszonym do rejestru zabytków, wówczas inwestor nie ma wyboru – takie prace wymagają bowiem uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę. Zgłoszenie nie wystarczy również wtedy, gdy prace wymagają przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko (lub obszar Natura 2000) – w tej sytuacji również będzie potrzebna decyzja o pozwoleniu na budowę.
Czy można wykuć otwór w ścianie nośnej bez jakichkolwiek formalności?
Obecnie można bez pozwolenia czy zgłoszenia przebudować dom jednorodzinny lub budynek, którego budowa wymagała pozwolenia na budowę, jednak prace budowlane nie mogą dotyczyć przegród zewnętrznych i elementów konstrukcyjnych (art. 29 ust. 4 pkt 1 lit. a). Ponadto należy zadbać o dodatkowe formalności związane ze zgłoszeniem robót lub złożeniem wniosku o przyznanie decyzji o pozwoleniu na budowę. W przypadku prac związanych z ingerencją w ściany nośne trzeba przygotować m.in.:
- projekt zagospodarowania działki,
- projekt architektoniczno-budowlany oraz
- oświadczenie o prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane.
Wykucie otworu w ścianie budynku wielolokalowego
W przypadku budynku wielorodzinnego wykucie otworu w ścianie nośnej wymaga złożenia wniosku o przyznanie decyzji o pozwoleniu na budowę. Jednak nie jest to jedyna formalność, ponieważ ściany nośne stanowią nieruchomość wspólną (w myśl artykułu 3 ustawy o własności lokali nieruchomością wspólną są te części budynku, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokali). Ponieważ ściany nośne stanowią część wspólną wszystkich lokatorów, to organ administracji architektoniczno-budowlanej wymaga dołączenia do wniosku zgody wspólnoty mieszkańców. Taka zgoda może wymagać sformalizowania w postaci uchwały.
Wykucie otworu w ścianie nośnej – środki bezpieczeństwa
Niezależnie od tego, czy ingerencja w ścianę nośną odbywa się na podstawie zgłoszenia czy pozwolenia na budowę, prace budowlane muszą przebiegać zgodnie z wymogami prawa budowlanego i warunkami technicznymi. Niezbędne jest przygotowanie odpowiedniego projektu oraz zastosowanie rozwiązań zapewniających nośność i stabilność konstrukcji.
Trzeba bowiem mieć na uwadze, że wykucie otworu w ścianie nośnej może doprowadzić do osłabienia konstrukcji i w rezultacie do katastrofy budowlanej. Podczas kucia otworu warto skorzystać z techniki diamentowej, która niweluje drgania mogące zagrozić konstrukcji budynku. Należy również zastosować odpowiedni podciąg (np. w postaci belki stalowej lub betonowej), który przejmie część obciążenia i przeniesie je na inne elementy nośne.
