Budowa wiertła do betonu
Klasyczne wiertło do betonu składa się z trzonka umieszczanego w elektronarzędziu (wiertarce, wiertarko-wkrętarce, wiertnicy) oraz głowicy z ostrzami skrawającymi i spiralnymi rowkami. Zadaniem tych ostatnich jest odprowadzanie ciepła oraz urobku, czyli pyłu i odpadów powstających w trakcie wiercenia. Ponadto dzięki rowkom wiertło zachowuje większą stabilność podczas pracy.
Wiertło do betonu może być pokryte specjalną warstwą (np. ze sproszkowanego diamentu), która zwiększa wydajność wiercenia i trwałość narzędzia. Do wiercenia w betonie używa się również wierteł bez rowków, które mają kształt rury. Wiertła różnią się budową i sposobem mocowania, jednak wszystkie są przystosowane do skrawania twardych materiałów, takich jak beton czy naturalny kamień.
Rodzaje wierteł do betonu w zależności od materiału wykonania
Wiertła wykonuje się ze stali narzędziowej (węglowej), która sprawdza się w materiałach o umiarkowanej twardości. Producenci stosują jednak różne ulepszenia, dzięki którym wiertło jest w stanie przewiercać na wylot najtwardsze materiały. Ponadto wzmocniona budowa sprawia, że wiertło staje się bardziej odporne na ścieranie, prace przebiegają szybciej, a efekt jest bardziej precyzyjny. Jeśli chodzi o najmocniejsze wiertła, można tutaj wyróżnić przede wszystkim wiertła widiowe oraz wiertła diamentowe.
Wiertła widiowe
Nazwa powstała z niemieckiego wyrażenia wie Diamant (jak diament) jest bardzo znamienna. Wiertła widiowe są bowiem wyjątkowe twarde i odporne na ścieranie, a przy tym zachowują swoje właściwości w skrajnie wysokich temperaturach. Wiertła widiowe produkuje się z udziałem węglików spiekanych, czyli węglików różnych metali (np. tytanu, chromu, wolframu, cyrkonu), które następnie poddaje się działaniu wysokiej temperatury i wysokiego ciśnienia. Przy prasowaniu węglików stosuje się również spoiwo, którym może być np. kobalt czy nikiel. Wiertło może być pokryte warstwą węglika spiekanego, ale częściej stosuje się widiowe ostrza tnące, które łączy się z głowicą wiertła mechanicznie lub przez lutowanie. Wiertła widiowe mogą być używane do wiercenia udarowego.
Wiertła diamentowe
Niezwykłą twardością i wytrzymałością charakteryzują się również wiertła diamentowe, których używa się do wiercenia w betonie, żelbecie, metalu, gresie, cegle i naturalnych kamieniach. Wiertła diamentowe sprawdzają się przy najtwardszych materiałach, ponieważ ich ostrza skrawające są pokryte sproszkowanym diamentem syntetycznym (dla przypomnienia, diament to najtwardszy minerał według 10-stopniowej skali Mohsa). Za pomocą wierteł diamentowych można uzyskiwać bardzo precyzyjne otwory, które nie wymagają dodatkowej obróbki. Technikę diamentową uważa się za najlepszą również ze względu na wysoką wydajność pracy (wiercenie zajmuje stosunkowo krótki czas i często nie wymaga robienia przerw), niski poziom hałasu, a także ograniczenie wibracji. Wiercenie diamentowe może odbywać się na sucho lub na mokro, przy czym druga metoda pozwala ograniczyć szkodliwe pylenie betonu.
Rodzaje wierteł do betonu w zależności od budowy
Wiertła różnią się nie tylko materiałem wykonania głowicy, ale również budową. Można tutaj wyróżnić m.in. wiertła klasyczne, koronowe i puszkowe. Czym się różnią?
Wiertła do betonu klasyczne
Tradycyjne wiertła do betonu składają się głowicy w kształcie dłuta zakończonej podwójnym ostrzem. Charakterystycznym elementem jest szeroka spirala, która odprowadza ciepło i urobek z wierconego otworu. Używa się ich do wykonywania małych i wąskich otworów, zarówno w warunkach domowych, jak i zastosowaniach profesjonalnych.
Wiertła do betonu z wieloma ostrzami
Na rynku dostępne są również wiertła z końcówką wyposażoną w cztery lub sześć ostrzy. Wieloostrzowa głowica pozwala na efektywne wiercenie w żelbecie, ponieważ zapobiega zakleszczeniu się wiertła w zbrojeniu. Ostrza są odpowiednio sfazowane, co zapobiega szybkiemu zużyciu wiertła w wyniku kontaktu z twardą stalą. W wiertłach przeznaczonych do wiercenia w betonie zbrojonym stosuje się również specjalny wzór spirali, co ma korzystny wpływ na żywotność wiertła, usuwanie urobku oraz tempo pracy.
Wiertła koronowe
Wiertła koronowe nie przypominają klasycznych, ponieważ najczęściej przyjmują postać gładkiej rurki zakończonej prostokątnymi ząbkami (co wygląda jak korona). Co ważne, segmenty te najczęściej są pokryte sproszkowanym diamentem, dzięki czemu za pomocą wierteł koronowych można wiercić w najtwardszych materiałach, takich jak asfalt, twardy beton, żelbet, granit. W niektórych wiertłach nie ma ząbków, jednak cała końcówka głowicy pokryta jest diamentowym nasypem. Wierteł koronowych używa się do wykonywania otworów o dużej średnicy. Zwykle są stosowane przez profesjonalistów, tj. przez ekipy budowlane, ekipy rozbiórkowe, instalatorów czy serwisantów.
Wiertła do betonu komórkowego
Beton komórkowy ma porowatą strukturę, dzięki czemu jest lżejszy i łatwiejszy w obróbce, a przy tym mniej odporny na ściskanie niż zwykły beton. Stąd też wiertła do betonu komórkowego znacznie różnią się od klasycznych wierteł. Wykonuje się je ze stali i pokrywa warstwą cynku, dzięki czemu wiertło jest bardziej odporne na uszkodzenia i korozję. Wiertło składa się z pręta zakończonego szeroką, płaską płytką z zaostrzoną końcówką. Wokół płytki znajduje się okrągły kołnierz. W zależności od rozmiaru tego typu wierteł można używać do wykonywania otworów pod puszki elektryczne czy otwory przepustowe pod instalacje wodne, kanalizacyjne, gazowe i elektryczne.
Wiertła przebiciowe
Kolejny bardzo charakterystyczny typ wiertła do betonu. W wiertłach przebiciowych głowica ma kształt dzwonu z szeroką spiralą. Na końcu znajdują się płytki widiowe, które są rozmieszczone asymetrycznie wokół ostrza prowadzącego. Wiertła przebiciowe służą do wykonywania precyzyjnych otworów w bardzo twardych materiałach (beton, granit) za pomocą młotów udarowo-obrotowych.
Wiertła do puszek elektrycznych
Na rynku dostępne są również specjalne wiertła, które umożliwiają wykonywanie dużych otworów pod puszki elektryczne. Takie wiertło ma kształt walca i odpowiednią średnicę (68 lub 82 mm). Wiertło może być wyposażone w segmenty pokryte sproszkowanym diamentem, co ułatwia wiercenie w betonie, żelbecie czy twardych kamieniach. Do pracy z wiertłami puszkowymi używa się wierteł centrujących, które ułatwiają wykonywanie precyzyjnych otworów.
Rodzaje wierteł w zależności od sposobu mocowania
Wiertła do betonu różnią się także rodzajem uchwytu wiertarskiego na trzonku. W przypadku zwykłych wiertarek z uchwytem szybkomocującym stosuje się wiertła walcowe. Użytkownicy profesjonalni korzystają z wierteł z mocowaniem SDS-plus oraz z wierteł z uchwytem SDS-max (duże młoty udarowo-obrotowe do wymagających prac budowlanych). Uchwyty typu SDS występują w różnych rodzajach wierteł:
- wiertłach udarowych z 4 lub 6 ostrzami,
- wiertłach koronowych,
- wiertłach przebiciowych.
W wiertłach przeznaczonych do betonu komórkowego stosuje się mocowanie typu hex, które umożliwia obracanie się wiertła w uchwycie wiertarki.
